Green Deal Action Lab Twente van start

De gemeente Twenterand, met name rondom Engbertsdijksvenen, is een regio waarin sprake is van een zgn “Wicked Problem”. Dit zijn ingewikkelde problemen met veel belanghebbenden die met een traditionele top-down benadering niet oplosbaar zijn omdat de oplossing van het ene deelprobleem weer andere problemen veroorzaakt. Het pilotproject combineert een Wicked Problem aanpak met een innovatief leer/werktraject om daarmee duurzame keteninnovatie te stimuleren.

Er moet iets gebeuren

“Er is sinds kort meer duidelijkheid over de inrichting van het natuurgebied de Engbertsdijksvenen. Maar in het Natura2000-gebied Engbertsdijksvenen speelt een zogenaamd “Wicked Problem”. Met de huidige manier van aanvliegen kan het niet opgelost worden. Het project loopt al heel lang, maar er is geen heldere ontwikkeling. Er zijn tegenstrijdige belangen en niet iedereen voelt zich gehoord. Er moet iets gebeuren”, laat Henco van de Weijden, van Compassionate Leadership als procesleider van de stuurgroep van het project Green Deal Action Lab weten. De procesleiding bestaat verder uit Sander Tiderman (Triple Value Foundation / Onderwijs) en Hans de Haan (Ketensief / Adviseur). De stuurgroep van het project bestaat uit Martha van Abbema (Gemeente Twenterand / Gebied), Rik Pape (Ondernemershuis Twenterand / Gebied), Jan Broenink (Wroetvarken / Keteninnovatie), Jack de Reus (Zone college / Onderwijs).

“Deze stuurgroep geeft richting en vertegenwoordigt de belanghebbenden. Het is de bedoeling om gezamenlijk met alle stakeholders een visie samen te stellen zodat we weten hoe het gebied er op de lange termijn uit moet zien. Samenwerking tussen ondernemers, overheid en onderwijs is hierbij essentieel om de gewenste beweging te creëren in dit gebied”, vertelt Henco.

Duurzame kringlooplandbouw

Een belangrijke hefboom ligt in de transitie naar duurzame kringlooplandbouw. Ook dit is een complexe systeemuitdaging die verschillende belanghebbenden raakt, met name de agrarische ondernemers. “Veel agrariërs komen nu in de knel rondom dit gebied, dus als we niks doen krijgen we leegloop. Van groot belang is dat tijdens de transitie een onderneming binnen zijn waardeketen volhoudbaar is, dit betekent dat datgene wat je nu doet over één of twee generaties nog steeds kunt doen en dat dit bijdraagt aan een betere ecologische balans in het gebied. Om dit te kunnen willen we de agrarische en andere ondernemers in de keten ondersteunen met nieuwe perspectieven, zodat ze op een nieuwe manier hun bedrijven kunnen voortzetten”.

Wroetvarken

Om dit te bereiken is keteninnovatie bij de agrarische ondernemers nodig. “Een mooi voorbeeld is het Wroetvarken van Jan Broenink. Hij heeft een duurzame waardeketen gecreëerd die vanuit dit gebied is ontstaan en inmiddels heel Nederland beslaat”, vertelt Henco. Wroetvarken onderscheidt zich doordat varkens op een dikke laag strooisel worden gehouden met voldoende bewegingsruimte. Er wordt samengewerkt met vaste slagers. En ieder half jaar wordt een vaste prijs vastgesteld in overleg met de aangesloten varkenshouders. Dat geeft de aangesloten bedrijven zekerheid en maakt het mogelijk om te investeren in de volgende stappen voor dierenwelzijn, milieu en natuur. “Ook horeca, toerisme en detailhandel worden betrokken in het Green Deal Project. Om dit te bereiken hebben de ondernemers nieuwe vaardigheden en duurzaam ondernemerschap nodig. We helpen de ondernemers in dit gebied door te ondersteunen bij het ondernemerschap, door mee te denken over de betekenis van volhoudbaarheid, het ketendenken en het samen verantwoordelijk zijn voor het gebied. Met als doel hoe kunnen we de Engbertsdijksvenen en het gebied eromheen zowel economisch als ecologische veiligstellen voor de toekomstige generatie”, vertelt Henco.

Zone college

“Het Zone college levert de hiertoe noodzakelijke kennis. Dit wordt geen theoretisch verhaal, niet allemaal in een klaslokaal. Ze zullen duurzame ondernemersvaardigheden leren. Er wordt gekeken naar waar behoefte aan is. Het is de bedoeling om kennis te delen. Er worden projectgroepen gemaakt met praktijkopdrachten en onderzoekopdrachten. Het is de bedoeling dat ondernemers elkaar ontmoeten en gezamenlijk proberen nieuwe en duurzame ketens te vormen. Ketens zijn alleen duurzaam als iedereen in de keten de verantwoordelijkheid neemt voor de hele keten. Het ondernemerschap staat hierbij centraal. Een agrariër is gewend om een prijs te krijgen voor zijn product, hierop heeft hij geen invloed. Nu is de bedoeling om zelf kansen te creëren en de winstmarges te beïnvloeden. Dit is een belangrijke mindset verandering, niet alleen bij de boer maar ook bij zijn ketenpartners”.

Geld van provincie

Het project Green Deal Action Lab Twente is nog in een beginfase. “We zijn al een jaar in voorbereiding. Halverwege 2022 hopen we al een heel eind te zijn met het project. Maar voor verdere ontwikkeling zijn we ook afhankelijk van geld van de provincie. Ik ben van mening dat we de kansen die er liggen gezamenlijk moeten benutten. Het geloof om er iets moois van te maken is er, nu moeten we samen de weg vinden”, eindigt Henco het gesprek.